به نقل از «مهر»

علی معلم یک نظام بلاغی جدید در مثنوی حاکم کرده است

تاریخ انتشار: ۲۳ فروردین ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۴۷۷۱۰۲۳

به گزارش خبرنگار مهر، اردوی اخیر آموزشی شعر آفتابگردان‌ها توسط موسسه شهرستان ادب برگزار شد. در این اردو که به دلیل شیوع کرونا به صورت مجازی برگزار می‌شد، کلاس های مختلفی برپا شد که یکی از آن ها، «سیری در اشعار استاد علی معلم دامغانی» با تدریس محمدکاظم کاظمی بود که در آن، درباره ویژگی‌های زبانی، محتوایی و فکری شعر معلم برای اعضای دوره نهم آفتابگردان‌ها صحبت شد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

کاظمی در ابتدای سخنان خود، با بیان اینکه شعر علی معلم به دلایل مختلف فنی و محتوایی از شعر شاعران معاصر متمایز است، گفت: ما شاعران زیادی داریم که می‌توان گفت آنها شاعران معمول روزگار خودشان هستند و شعر آنها نظایر و قراین زیادی در شعر فارسی دارد. در همان حال و هوای عمومی شاعران شعر می‌گویند و حال و هوای ویژه‌ای در کارشان نیست که آنها را نسبت به شاعر دیگری متفاوت و متمایز کند. برای آشنایی با شعر این شاعران کافی است یک نفر از این طیف را بررسی کنیم و بخوانیم و همین کفایت می‌کند. مثلا در دوره و سبک خراسانی شاعرانی مثل فرخی، عنصری، منوچهری و ... را داریم.

وی افزود: در دوره عراقی شاعرانی مثل سلمان ساوجی، کمال اسماعیل، کاتبی نیشابوری، امامی شیرازی و شاعرانی از این قبیل را داریم که تقریبا در یک حال و هوا کار می‌کنند. در شعر مکتب هندی هم صائب و کلیم و طالب را داریم. بعضی وقت‌ها خواندن آثار یکی از شاعران این طیف برای ما کفایت می‌کند و حال و هوای کلی شعر آن دوره به دستمان می‌آید. مثلا اگر شعر فرخی را از دوره حاکمان غزنوی و شاعران درباری بخوانیم، برای ما کفایت می‌کند. بعضی از شاعران هم هستند که حال و هوای آنها در شعر دیگران کمتر تجربه شده است و شعرشان شعر خاصی است. چیزی در کارشان ارائه می‌شود که در شعر شاعران دیگر نیست؛ مثل ناصر خسرو در شعر مکتب خراسانی، یا مولانا در شعر مکتب عراقی. در شعر دوره‌های دیگر هم ما چنین شاعرانی را داریم.

مولف کتاب «ده شاعر انقلاب» ادامه داد: در این بین بعضی از شاعران هستند که اگر از اقران‌شان شعری بخوانی کفایت می‌کند، اما بعضی از شاعران هم هستند که با خواندن شعر یک دوره شعری هم از این شاعر بی نیاز نمی‌شوی. علی معلم دامغانی یکی از این شاعران است. یعنی شاعری است که ما چیزهایی در کار او می‌بینیم که به طور عمومی در فضای کلی امروز شعر فارسی غایب است و نیست. یعنی نمی‌توانیم بگوییم می‌توان چیزی که در شعر معلم هست را در شعر قیصر امین‌پور، حسن حسینی و احمد عزیزی دید و یاد گرفت. بلکه فقط باید به شعر علی معلم مراجعه کنی و از شعر او بیاموزی.

کاظمی در بخش دیگری از سخنانش گفت: اگر می‌خواهی بلاغت خاص علی معلم را بیاموزی باید تنها و تنها از دریچه شعرش خود او با آن بلاغت آشنا شوی. همین مسأله آشنایی با شعر علی معلم را ایجاب می‌کند. بنابراین حتی اگر علاقه‌مند به این نوع شعر نیستید، حتی اگر غزل‌سرا هستید، حتی اگر شعرتان عاشقانه است، چون معلم نه شعر عاشقانه زیاد دارد و نه غزل، باز هم باید شعر معلم را بخوانید. ممکن است چیزهایی از شعر معلم بیاموزید که در شعر هیچ شاعر دیگری نباشد. بگذریم از اینکه اگر به فضاهای حماسی و اسطوره‌ای علاقه داریم، شعر معلم چیزهای زیادی برای ما دارد.

شاعر «پیاده آمده بودم» یکی از کارهای اصلی معلم را اصول کلی بلاغی شعر او دانست و افزود: منظورم از اصول کلی بلاغی چیست؟ منظور آن استراتژی کلی است که شاعر برای کار خودش تعیین می‌کند. یک وقت است شاعر روی تکنیک بیت به بیت شناخته می‌شود و یک استراتژی کلی در کار ندارد. استراتژی کارش همان است که دیگران بسیار کار می‌کنند. مثلا غزل می‌نویسد توأم با مضمون‌سازی و نقطه‌یابی‌های قشنگ، مثل فاضل نظری. استراتژی این شاعران استفاده از بعضی مضامین کهن و بازپروری آنها و به روز ساختن و خوش‌خور ساختن آنها برای مخاطب امروز است. ولی نمی‌توانیم بگوییم این شاعران نظام بلاغی غزل امروز را تغییر داده‌اند و وضع کرده‌اند. حتی مرحوم قیصر امین‌پور، علیرضا قزوه و مرتضی امیری اسفندقه هم چنین نکرده‌اند. نمی‌توانیم بگوییم این شاعران نظام بلاغی جدیدی در شعرزما حاکم کرده‌اند. منتها علی معلم در قالب مثنوی یک نظام بلاغی جدید حاکم می‌کند که مثنوی‌اش را از مثنوی‌های قدیم کاملا متفاوت می‌کند.

این شاعر و منتقد در پایان با برشمردن ویژگی‌های زبانی، فنی، محتوایی، معنوی و مضمونی شعر علی معلم دریچه‌ای به شعر این شاعر باز کرد و از شاعران جوان خواست توجه ویژه‌ای به شعر علی معلم داشته باشند.

کد خبر 5464314 مصطفی وثوق کیا

منبع: مهر

کلیدواژه: محمد کاظم کاظمی علی معلم دامغانی موسسه شهرستان ادب اردوی شعر آفتابگردان ها قیصر امین پور مرتضی امیری اسفندقه هفته هنر انقلاب اسلامی انقلاب اسلامی هنر معرفی کتاب کتاب و کتابخوانی اسباب بازی ایرانی ماه رمضان 1401 ماه مبارك رمضان انقلاب اسلامی ایران نمایشگاه کتاب تهران شهید سید مرتضی آوینی انتشارات سروش هفته هنر انقلاب اسلامی تازه های نشر فلسطین علوم انسانی دفاع مقدس شعر علی معلم حال و هوای شعر معلم

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۷۷۱۰۲۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

پایان جشنواره ملی شعر کودک و نوجوان رضوی در همدان + تصویر

پانزدهمین دوره از جشنواره ملی شعر کودک و نوجوان رضوی با عنوان "سلام امام مهربان"به میزبانی استان همدان به کار خود پایان داد. - اخبار استانها -

به گزارش خبرگزاری تسنیم از همدان، پانزدهمین جشنواره ملی شعر کودک و نوجوان رضوی با عنوان "سلام امام مهربان" همراه با عرض ارادت شاعران به ساحت مقدس علی‌بن‌موسی‌الرضا(ع) در سالن شهیدآوینی و نکوداشت چهره برجسته شعر کودک و‌ نوجوان؛ استاد جواد محقق به کار خود پایان داد.

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان همدان ضمن عرض ارادت به پیشگاه امام رضا(ع)، اظهار داشت: عرض ارادت به امام رضا(ع) و خادمی امام رئوف محدود به حرم نمی‌شود و در روایات نیز آمده که هر جا نام آنها برده شود، حرم است.

مسعود ویژه بیان کرد: همه ما امروز برای یاد کردن و خدمت به آرمان آن حضرت در اینجا جمع شدیم؛ هرکس با دمی یا قدمی یا قلمی حافظ آرمان آن حضرت باشد، حتی اگر به زیارت آن حضرت نرفته باشد زائر ایشان به حساب می‌آید.

وی افزود: شاعران و نویسندگان عزیز نیز با قلم خود به درگاه امام رضا (ع) عرض ارادت می‌کنند؛ در استان همدان شاعران زیادی داریم که ارادتمند امام رضا(ع) هستند.

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان همدان عنوان کرد: در سومین محفل پانزدهمین جشنواره شعر کودک و نوجوان رضوی شاهد آثار هنرمندان ارجمند سراسر کشور هستیم که همه با قلم خود عشق و علاقه خود را به امام هشتم در قالب اثر هنری به نمایش گذاشتند.

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان همدان گفت: به نوبه خود کمال تشکر و از تمام دست اندرکاران برگزاری این جشنواره، از جمله ادارات، ارگان‌ها و هنرمندان عزیز قدردانی می‌کنم.

در ادامه این مراسم شاعران کودک و نوجوان و برگزیدگان جشنواره در ادامه مراسم به خوانش شعر پرداختند.

امیر محمد نانکلی شاعر نوجوان و مهدی طراوتی توانا شاعر برجسته کودک و نوجوان از نخستین شاعرانی بودند که در این محفل شعر خواند.

اعطای افتخار خادمی حرم حضرت امام رضا(ع) به استاد محقق از دیگر قسمت های جالب و ماندگار این برنامه بود.

شاعر برجسته کشوری در بخش معرفی کتاب "این لحظه‌ها را دوست دارم" اثر مریم زرنشان نیز در این مراسم گفت: کتاب خانم زرنشان کتابی است سراسر تصاویر زیبا، چرا که بچه‌ها با نگاه خود به زیارت می‌روند و با گنبد و آیینه و گلدسته حرف می‌زنند و برایشان خاطره‌ای رقم می‌خورد.

* رونمایی از کتاب "این لحظه‌ها را دوست دارم"

غلامرضا بکتاش عنوان کرد: این کتاب حاوی 9 شعر کودک و نوجوان است که موضوع و محوریت آن زیارت امام رضا (ع) است؛ در تمامی اشعار این کتاب می‌توان تصاویر زیبا و بدیعی از زیارت و حضور در حرم پیدا کرد.

بکتاش افزود: خانم زرنشان در کتاب "این لحظه‌ها را دوست دارم" با زبانی روان و صمیمی سخن گفته‌اند و تصاویر و معانی اشعار این کتاب برای قشر کودک و نوجوان نه تنها قابل فهم بلکه دلچسب است.

مریم زرنشان نویسنده کتاب "من این لحظه‌ها را دوست دارم" نیز بیان کرد: در این کتاب 10شعر رضوی سروده شده که توسط انتشارات به‌نشر منتشر شده است.

وی اظهار داشت: امسال جشنواره را تولیدمحور با طرح هشت کتاب در نظر گرفتیم و همچنین مجموعه شعرهای این جشنواره و اشعار برگزیده جشنواره ملی در هشت کتاب منتشر خواهد شد.

در ادامه مراسم با حضور مسعود ویژه مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان همدان، احمد میرزاده دبیر پانزدهین دوره از جشنواره شعر کودک و نوجوان رضوی، شاعران و نویسندگان این عرصه و علاقمندان به ادبیات آیینی برای نخستین بار از این کتاب رونمایی شد.

*مشهد میزبان کنگره شعر کودک و نوجوان رضوی

احمد میرزاده دبیر پانزدهمین دوره از جشنواره شعر کودک و نوجوان رضوی اظهار داشت: هدف از اینگونه جشنواره‌ها باشکوه برگزار شدن آنها نیست، بلکه هدف این جشنواره و جشنواره‌های این‌چنینی پیروی از حضرت رضا (ع) است.

میرزاده تصریح کرد: در جشنواره ملی شعر رضوی 430 اثر به دبیرخانه جشنواره رسید که 2.5برابر سال گذشته بود و این اشعار توسط 115 شاعر ارسال شده بود.

وی مطرح کرد: این جشنواره در قم، کرمان، همدان، شیراز و تهران برگزار می‌شود اما برای اولین بار نخستین کنگره شعر کودک و نوجوان رضوی با بیش از 40 چهره شاخص اشعار کودکانه در مشهد برگزار خواهد شد.

وی بیان کرد: همانطور که خود حضرت فرمودند نخستین گام در پیروی و اطاعت، شناخت شخصیت ایشان و فهم معارف و آموزه‌های ایشان است بر این اساس شاعران می‌توانند زبان گویای معارف ایشان باشند.

میرزاده گفت: شاعران کودک و نوجوان در نشر و بیان معارف امام رضا (ع) با دو مخاطب مواجه می‌شوند؛ یکی مخاطب درونی که خودمان هستیم و یکی مخاطب بیرونی که شامل کسانی است که اثر ما را می‌خوانند.

وی افزود: شاعران در ابتدا باید معارف و آموز‌ه‌های آن حضرت را با شناخت ایشان در زندگی خود نهادینه کنند و سپس این معارف را از طریق قلم توانمند و با استفاده از هنر خود به دیگران نیز منتقل کنند.

دبیر پانزدهمین دوره از جشنواره شعر کودک و نوجوان رضوی ضمن اشاره به این مطلب که هدف این جشنواره پیروی از امام رضا (ع) است، گفت: در داوری آثار نیز ما سعی کردیم به آثاری که خاص بودند و به زندگی ایشان اشاره داشتند، توجه بیشتری کنیم.

در انتهای مراسم، آیین نکوداشت جواد محقق شاعر و ادیب و استاد ادبیات مطرح کشور و استان همدان برگزار شد و از وی تقدیر به عمل آمد.

انتهای پیام/